Toksykologia

Zakres badań obejmuje wykrywanie, identyfikację i analizę ilościową znanych w toksykologii ksenobiotyków (np. trucizn organicznych i nieorganicznych, leków, substancji szkodliwych, narkotyków etc.). Bogate zaplecze aparaturowe umożliwia badania analityczne wymienionych związków chemicznych w płynach ustrojowych, tkankach, w mieszaninach chemicznych, w matrycy roślinnej. Opracowane oryginalnie procedury, w tym certyfikowane przez międzynarodowe organizacje, gwarantują wysoką wiarygodność ekspertyz toksykologicznych.

 

Pracownia posiada certyfikaty :

  • Analizy środków uzależniających w płynach ustrojowych wydany przez Niemieckie Towarzystwo Chemii Toksykologicznej i Sądowej (GTFCH)
  • Analizy środków uzależniających we włosach wydany przez Światowe Towarzystwo Badania Włosów (The Society of Hair Testing)

 

Zakres wykonywanych badań:

  1. Analiza jakościowa i ilościowa związków o charakterze lotnym :
    • alkohole (np. metanol, etanol, propanol, izopropanol, butanol, izobutanol, alkohol izoamylowy itp.)
    • aldehydy, ketony i estry (np. aceton, octan etylu, benzaldehyd, cykloheksanon)
    • substancje ropopochodne (np. heksan, oktan, cykloheksan, benzen, toluen, ksyleny)
    • glikol etylenowy
    • związki cyjanowe
  2. Oznaczanie substancji nieorganicznych:
    • analiza płynów ustrojowych lub tkanek w kierunku obecności jonów metali (np. rtęci, ołowiu, arsenu itp.)
    • analiza płynów ustrojowych lub tkanek w kierunku obecności anionów (np. azotyny i inne)
  3. Analiza jakościowa (wstępna) w kierunku obecności leków i narkotyków w zakresie podstawowym, z zastosowaniem testów immunochemicznych:
    • analiza moczu w kierunku obecności głównych grup narkotyków – opioidów, amfetaminy, kokainy, kannabinoli
    • analiza moczu w kierunku obecności leków – barbituranów, benzodiazepin, trójcyklicznych leków antydepresyjnych
  4. Analiza kompleksowa jakościowa i ilościowa w kierunku obecności ksenobiotyków o charakterze narkotycznym :
    • opiaty – (morfina, kodeina, papaweryna, narkotyna, narceina, itp.)
    • opioidy – syntetyczne leki przeciwbólowe o działaniu narkotycznym (petydyna, fentanyl, pentazocyna, dekstromoramid itp.),
    • amfetamina i pochodne (np. Ekstaza i inne pochodne amfetaminy o charakterze halucynogennym itp.)
    • kokaina i metabolity
    • kannabinole (marihuana, haszysz)
  5. Analiza kompleksowa jakościowa i ilościowa w kierunku obecności leków o różnym działaniu farmakologicznym:
    • leki nasenne (np. pochodne barbituranów, dibenzoazepin itp.)
    • nienarkotyczne leki przeciwbólowe (np. aspiryna, paracetamol itp.)
    • leki psychotropowe – neuroleptyki, antydepresanty, przeciwlękowe (np. fenotiazyny, dibenzoazepiny, benzodiazepiny, pochodne tioksantenu, itp.)
    • leki przeciwpadaczkowe
    • doustne leki przeciwcukrzycowe
  6. Analiza jakościowa i ilościowa ksenobiotyków we włosach :
    • wykrywanie, identyfikacja i analiza ilościowa środków uzależniających w 4 grupach narkotyków – opioidy, amfetamina, kokaina, kannabinole
    • wykrywanie, identyfikacja i oznaczenia ilościowe leków z podstawowych grup farmakologicznych
  7. Analiza dowodów rzeczowych :
    • identyfikacja narkotyków (proszki, płyny, susze roślinne, tabletki)
    • identyfikacja dowodów rzeczowych znalezionych na miejscu zdarzenia płynnych i stałych – (płyny, rozpuszczalniki organiczne, alkohole, substancje chemiczne organiczne i nieorganiczne, produkty spożywcze)
  8. Analiza jakościowa i ilościowa pestycydów :
    • związki fosfororganiczne i karbaminiany
    • polichlorowe weglowodory, DDT, pochodne kwasu fenoksyoctowego, parakwat, dikwat itp.
  9. Analizy specjalne :
    • oznaczenie hemoglobiny tlenkowęglowej (jako narażenie na tlenek węgla)
    • oznaczenie methemoglobiny we krwi
    • oznaczenie acetylocholinesterazy (ACHE)
    • identyfikacja plam moczu w dowodach rzeczowych
    • identyfikacja plam śliny w dowodach rzeczowych

Materiał do badań:

  • pobrany od osób żywych (krew, mocz, włosy)
  • pobrany w czasie sekcji zwłok (krew, mocz, płyny ustrojowe tj. płyn z gałki ocznej, płyny błędnika wewnętrznego, płyn mózgowo-rdzeniowy, wycinki narządów wewnętrznych, włosy)
  • dowody rzeczowe (próbki cieczy, tabletki, substancje proszkowe, susze roślinne oraz produkty spożywcze)

 

Dodatkowa działalność:

Eksperci z zakresu toksykologii sądowej wykonują działalność opiniodawczą na podstawie zgromadzonego materiału aktowego w sprawach nietrzeźwości w oparciu o rachunek retrospektywny, jak również w sprawach nadużywania środków odurzających i substancji psychotropowych kontrolowanych Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii czy środków działających podobnie do alkoholu.

Terminy oczekiwania na wyniki ekspertyzy toksykologicznej:

  • oznaczenie alkoholu etylowego w materiale pobranym od osób żywych i pośmiertnym – termin oczekiwania około 2 tygodnie
  • wykonanie kompleksowych badań toksykologicznych materiału pobranego przyżyciowo lub materiału zabezpieczonego w czasie sekcji zwłok – termin oczekiwania około 1,5 – 2 miesięcy
  • wykonanie badań przesiewowych krwi czy moczu w kierunku podstawowych grup narkotyków i leków – termin oczekiwania około 1 tygodnia
  • identyfikacja dowodów rzeczowych zabezpieczonych na rynku narkotykowym wraz z ocena ilościową kontrolowanej substancji psychoaktywnej – termin oczekiwania około 2 tygodnie
  • opiniowanie aktowe w sprawach nietrzeźwości, nadużywania substancji kontrolowanych Ustawą o przeciwdziałaniu narkomanii czy środków działających podobnie do alkoholu – termin oczekiwania około 1,5 – 2 miesięcy

W sytuacjach szczególnych istnieje możliwość negocjacji

© Uniwersytet Jagielloński - Collegium Medicum